معرفی ماده معدنی میکا و کاربردهای آن
ميکا اصطلاحي عمومي است که به گروهي از کاني هاي فیلوسيليکاته گفته مي شود. اين کاني ها ساختار ورقه اي شکل دارند و از ترکيبات فيزيکي و شيميايي مختلف تشکيل شده اند. معروفترین كاني هاي خانواده ميكا شامل موسكوويت، بيوتيت، فلوگوپيت، ورمیکولیت و لپيدوليت می باشند.
موسكوويت (میکای سفید- نقره ای)، مهمترين و فراوانترين كاني صفحه اي به شمار مي رود. موسكوويت ورقه اي در پگماتيت ها و نوع پولكي در گرانيت ها، شيست ها و پگماتيت ها پيدا مي شود. بیوتیت (میکای سیاه) در بسیاری از سنگهای آذرین و دگرگونی یافت می شود. فلوگوپيت نوعی میکای سیاه غنی از منیزیم است که به صورت رگه اي و توده اي در پيروكسنيت ها و اسكارن هاي منيزيم دار گزارش شده است. ليپدوليت نیز نوعی میکای لیتیوم دار است که در پگماتيت هاي غني از ليتيوم تشکیل مي شود.
ميكاي سیاه (بیوتیت) به دليل رنگ تيره نسبت به ميكاي مسكويت در كاربردهايي كه رنگ محصول نهايي مهم است كمتر كاربرد دارند ولي از آنها به عنوان فيلر و تقويت كننده خواص مكان كيي و حرارتي تا 50 درصد وزني به پليمرهایي مانند پلي اتيلن اضافه مي شوند و كامپوزيتهايي با كاربردهاي مختلفي را پديد مي آورند. ميكاي سفید (فلوگوپیت) مقاومت شيميايي، الكتریکی و حرارتي بالایی دارد و در مقابل شعله مقاوم بوده و استحكام و چقرمگی (toughness) بالايي دارد.
كاربرد و مصارف میکا
انواع کانی های میکا کاربردهای مختلفی بخصوص در صنعت دارند که در جدول زیر خلاصه اي از كاربردهاي ميكا در حوزه هاي مختلف و ويژگي شاخص مربوطه ارائه شده است.
معادن میکا در ایران
مهمترین معادن میکا در ایران در داخل سنگ های دگرگونی، آذرین و پگماتیتی گزارش شده اند که بارزترین این معادن در اسکارن ها و در جوار توده های نفوذی می باشند. از جمله این معادن می توان به معدن مسكوويت ماسوله، معدن ميكا (بيوتيت) املش، معدن ميكاي قره باغ، معدن ميكاي خوي، معدن ميكاي زمان آباد همدان و می توان به مهمترین آن، معدن میکای کوه تنبور شرکت زنوبر ایرانیان واقع در سیرجان اشاره کرد.
مصرف میکا در کشور
انواع ميكاي مصرفي در كشور به صورت هاي ورقه اي، خرده ميكا و ميكاي فلسي از همه انواع میکاها بوده و ضمناً خرده هاي ميكا به صورت بلوكها و ورقه هاي نازك به دست مي آيد كه به صورت قالبي ساخته شده و براي ساختن كاغذ، ميكا به كار مي رود. مصارف عمده میکا در ایران به عنوان عایق در ساخت انواع قطعات و لوازم الکترونیکی، عایق و محافظ در کوره های القایی، صنایع نفت، فولاد، هوافضا، عمران، تولید مواد بهداشتی، برای مصارف ساختمانی و با هدف ایجاد پوشش های سلولزی، کاربردهای تزئینی (شمعسازی، ساخت مجسمه و …)، پایه لوازم آرایشی و بهداشتی، صنایع لنت سازی، لاستیک سازی و رنگسازی می باشد.
کشورهای تولیدکننده میکا
کشورهای انگلستان، ایرلند، سوئد، روسیه، هندوستان، امریکا، کانادا، کره جنوبی، چین و ماداگاسکار از مهمترین تولید کنندگان میکا در دنیا هستند. تولید میکا در سال ۱۹۹۴ در دنیا در حدود ۲۴۰۰۰۰ تن بوده که ۶۰ درصد سهم امریکا، ۱۷ درصد سهم روسیه، ۱۳ درصد سهم هندوستان و ۴ درصد سهم کره جنوبی بوده است. میزان تولید میکای دنیا در سال 2022 به 1,000,000 تن افزایش پیدا کرده است که سهم شرکت زنوبر ایرانیان در سال های آتی 10 الی 15 در صد از کل تولید جهان خواهد بود.
